Шупашкар хулин 40-мш номерл втам шкулта çлекен Митрофанова Алена Витальевна хатрлен уç урок план .
«Чваш çр-шыв»
Урок тллевсем:
- Чваш Республики çинчен вреннине çирплетсе хварасси;
- Пайр ятсене трс калама, çырма врентесси;
- Тван республикна юратма,хисеплеме,унпа мухтанма хавхалантарасси;
- Ваттисен смахсемне нланма, калаçура ус курма хнхтарасси;
Урокра ус курмалли хатрсем: компьютер, видеопроектор, экран, сас колонкисем, текст, Чваш Республикин карти, Чваш Республики çинчен видиосюжет,Абрамова В.Г. «Картинный словарь чувашского языка», кроссворд, буклет.
Урок юхм.
Ι Сывлх сунасси.
-Ыр кун пултр, ачасем!
-Ыр кун пултр, Алена Витальевна!
ΙΙ Хнасемпе паллаштарси, хнасене сывлх сунасси.
-Паян пирн уç урок, çавна май пирн патра хнасем те пур. Хнасене те сывлх сунар.
-Сывлх сунатпр, хисепл хнасем!
-Ларр.
-Ларатпр.
Алсене парта çине хуратпр.
-Хуратпр.
ΙΙΙ.Сас зарядки:
Ачасем: Шнкрав сас пач
Урока чнсе.
Птм класс шпланч
Парта хушшинче.
ΙY. Сас зарядки:
-Ачасем, паян мнле число?
-Ака уйхн 21-мш
-Эрнен хш кун?
-Паян юн кун.
-Урамра çанталкн хш вхч?
-Урамра çуркунне.
-Паян çанталк ш-и?
-Паян çанталк ш.
-Урамра çумр çвать-и?
-Урамра çумр çмасть.
-Кайксем кнтр енчен вçсе килн-и?
-Кайксем кнтр енчен вçсе килн.
- Тÿпе мнле?
-Тÿпе таса, хвел пхать.
Y. Урок теми, тллев, юхмпе паллаштарасси
- Урок теми: «Чваш çр-шыв».
- Урокра малтан Чваш Республики çинчен калаçпр, «Чваш Республики» видиосюжет пхпр. Видиосюжет тексчпе çлпр, Чваш Республики карттине пхса тухпр, хуласемпе, юхан-шыв ячсене контурл картта çинче палл твпр, пайр ятсене çырура мнле çырмаллине аса илпр, чваш телерадиорадиовещани студине çитсе курпр, унта Чваш Республики видеосюжет диктор çне астивсе пхпр. Каярах Атл çинчен калакан ваттисен смахсене пхса тухпр, тест ирттерпр. Урок вçнче эпир кроссворд тата буклет хатрлпр. Хал вара çе пуçнпр.
VI. Чваш Республики çинчен калаçу иртересси.
- Ачасем калр-ха, эпир мнле Республикра пурнатпр?
Ачасем: Чваш Республики.
- Чваш Республики вл пирн тван çр-шыв. Мн-ха вл пирншн тван çр-шыв?
Ачасем: Эпир çуралн вырн, çурт, çр, шыв, врман, уй-хир, атте-анне, асанне-асатте, шкул, учитель...
- Трс, эпир кунта çуралн, кунта вренетпр, кунта пирн атте-анне çлет, кунта пирн çемье. Хал сирнпе эпир «Чваш Республики» видиосюжет пхпр.
YII. Видиосюжет пхни, видиосюжет тексчпе çлени.
- Хал сирн умрта видиосюжет тексч, анчах та унта хш-пр смахсем сиксе юлн, сирн çав кирл смахсене трс лартса вуламалла, сире текст айнчи çра уççи пулш.
(текста вулани)
Эпир чвашсем. ……… Республикинче пурнатпр. Пирн республика ……. Федерацийнче вырнаçн. Тван республикн хйн герб, ялав, …… пур. Чваш Республики илемл, пысках мар …….. Унн территорийнче юхан-шывсем, врмансем, кÿлсем, пвесем вырнаçн. Врмансенче трл ……, трл ……, трл ……, трл ……. ÿсет. Трл ……, трл ……. пурнать. Чваш халх çчен халх. Вл трл ……… ÿстерет. Чвашсем юрлама-ташлама юратаçç.
Чваш Республикин тп хули - ……….. ятл. Вл ……. хрринче вырнаçн. Хулана чиркÿсем, çÿлл çуртсем, ……., ………., клумбсем илем кÿреçç. Шупашкарти чи илемл вырн - ……. . Кунта кашни çул ……… ……….. палл тваçç. Çулла çынсем заливра …….. ярнаçç, уçлса çÿреçç. Кунта акшсене, квакалсене курма пулать. Шупашар промышленность ………. . Кунта трл …….., трл ……… пур.
Çра уççи: йывç, кмпа, çырла, чечек, Шупашкар, залив, Атл, Республика Кунне, фонтансем, парксем, центр, Чваш, Раççей, çр-шыв, чр-чун, кайк, гимн, катамаранпа, завод, фабрика, пахча-çимç.
Видиороликри трл çырла-кмпа ячсене аса илсе тухпр. (Енчен те ачасем çырла-кмпа ячсене манса кайн пулсан В. Г Абрамовн ÿкерчкл словарпе çлемелле).
- Хал ачасем эпир теле-радио студине кайпр, диктор рольне выльпр. Видеосюжета сасср пхпр, диктор вырнне ачасем каласа экскурси ирттерç. ( 2-3 ача видиосюжета каласа парать).
YIIi. Кану вхч.
-Хал эпир ачасем канса илпр.
Эп лпш,
Эс лпш.
Эп пчк,
Эс пчк.
Эп вçетп,
Эс вçетн.
Эп вылятп,
Эс вылятн.
Эп ларатп,
Эс ларатн.
IX. Чваш Республикин карттипе çлени.
-Сирн умрта Чваш Республикин картти тата унти хуласемпе юханшывсен ячсем. Хал всене чвашла тата вырсла вуласа тухпр.
Города-хуласем
Шупашкар – Чебоксары
Çмрле – Шумерля
Çн Шупашкар- Новочебоксарск
Етрне – Ядрин
Çрпÿ- Цивильск
Снтрврри- Марпосад
Куславкка –Козловка
Канаш-Канаш
Улатр-Алатырь
Юхан-шывсем – реки
Атл -Волга
Ср - Сура
Çавал - Цивиль
Асл Пла- Большая Була
Ктне – Кубня
Кçн Пла- Малая Була
Энш- Аниш
Сурм - Сорма
(Ачасем черетпе прер йрке вуласа тухаçç).
-Хал эп хула ячсене чвашла каласа пыратп, эсир всене хвр картта çинче хрл çавракапа палл туса пыратр. Хал юхан-шывсене квак тспе палл твпр, чвашла çырса хурпр. Ачасем, юхан-шывсемпе, хуласен ячсене çырура мнле çырмалла?
Ачасем: Пыск сас паллирен.
- Трс, хула, юхан-шыв ячсене тата Чваш Республика смах майлашвне пыск сас паллирен çыратпр.
Унтан пр ача картта трх хула ячсене, тепр ача юхан-шыв ячсене ктартса тухать.
- Хал карттна çурмалла хуçлататпр (А4, альбомный лист), хыçал енне сулахай алла хурса йрлесе илетпр, ал тупан çине чваш çр-шыв тесе çыратпр, пÿрнесем çине чваш çр-шывне снлакан 5 смах çыратпр. (юратн, пуян, илемл, тван, трекл, хисепл…).
- Пирн ваттисен смахсене, тупмалли юмахсене çырмалли ятарл тетрадь пур, çав тетрачн юлашки страници çумне çыпçтарса хуратпр, юлн пуш страница çине килте Чваш Республикипе çыхнн пр-пр ÿкерчк çыпçтарса хуратпр.
X. Ваттисен смахсемпе çлени.
-Чваш Республикин чи пыск юхан-шыв вл …?
Ачасем: Атл.
- Трс. Хал эп сире Атл пирки калакан ваттисен смахсемпе паллаштарп. (Ачасем вулаçç,всен плтершне учительпе прле нлантараçç, ятарл тетрадь çине çырса хураçç).
-Хал эп эсир ваттисен смахсене мнле астуса юлнине ятарл электронл тестпа трслп.
XI. Урока птмлетни.
Кроссвордпа çлени.
«Чваш Республики» кроссворд
1.Чваш Республикин тп хули.
2. Шупашкар çумнчи хула.
3. Çавал трхнчи хула.
4. Ср трхнчи хула.
5. Энш çывхнчи хула.
6. Республикн чи пыск юхан-шыв.
7. Çрпÿ трхнчи юхан-шыв.
8. Чвашла та вырсла та пр ят.
9. Атла юхса крекен юхан-шыв.
10. Пчк Çавала юхса крекен юхан-шыв.
-Пирн урок вçленсе пырать, эпир урокра мн ус курнине буклет çине вырнаçтарпр.
Буклета ачасене тата курма килн хнасене валеçсе тухатпр.
XII. Киле ç.
Çитес урока тван республика çинчен ÿкерчксем ÿкерсе килмелле, кскен каласа пама хатрленмелле. Киле çе невниксем çине çырса хуратпр. Пурте ура çине трр.
Ачасем: тратпр.
Сыв пулр, ачасем!
-Сыв пулр, Алена Витальевна
